"Lucy" Luca Bessona

W mózgu kobiety

W życiu Luca Bessona kobiety odgrywają znacząca rolę. Reżyser przez wiele lat odczuwał lęk wobec nich twierdząc, że stanowią dla niego tajemnicę i potrzebował czasu, aby pokonać swoje opory. W tym właśnie widzi powód tworzenia opowieści o kobietach. Niedawno przeczytałam artykuł o Bessonie, który zatytułowany był „I Luc stworzył kobietę”. Wiele w tym prawdy, bo przecież jest autorem takich postaci jak Nikita czy Leeloo (Piąty element). Co ciekawe był żonaty z aktorkami, które obsadził w tych rolach czyli Anne Parillaud i Milą Jovovich. Także kilkunastoletnia Matylda z Leona Zawodowca, grana przez Natalie Portman jest tworem Bessona. Kobiety, o których opowiadają jego filmy pochodzą nieraz z zupełnie różnych światów, ale łączy je wewnętrzna siła, nieustępliwość, upór i twardy charakter. Są jak żeńskie odpowiedniki znanych superbohaterów. Nie bez przyczyny Besson zdecydował się zrealizować biograficzny film o birmańskiej działaczce opozycyjnej Aung San Suu Kyi zwanej „Wałęsą Birmy”. Mężczyzna, który wyrósł z pełnego kompleksów, nieśmiałego wobec płci pięknej  chłopca wykorzystuje prawie każdą okazję, aby na ekranie opiewać siłę i hart ducha kobiety. Czy tak jest też w przypadku jego najnowszego filmu, czyli Lucy? Czy Scarlett Johansson w tytułowej roli wpisuje się w schemat filmowy Bessona? Zdecydowanie tak!

Lucy rozpoczyna się jak przeciętny film akcji, opowiadający o przemycie narkotyków, ludziach z półświatka i tym podobne. Nie zrażajcie się pierwszymi scenami filmu, bo w dalszej części scenariusza czai się zupełnie inna tematyka. Przebywająca na Tajwanie młoda kobieta Lucy zostaje przez swojego chłopaka Richarda wmanewrowana w aferę, która na zawsze zmieni jej życie. Bowiem zostaje zakładniczką niebezpiecznego mordercy Janga, który jej i kilku innym osobom zaszywa w brzuchu paczkę z niezwykłą substancją. Ta przez zbieg różnych niefortunnych wydarzeń przedostaje się do organizmu tytułowej bohaterki. Kobieta zyskuje możliwość korzystania z większej części mózgu niż każdy inny człowiek i postanawia zemścić się na panu Jang…

I tutaj wkraczamy na grząski teren naukowego wywodu na temat możliwości naszego mózgu. W filmie osobą przedstawiającą najważniejsze informacje na ów temat jest profesor Norman (Morgan Freeman), z którym Lucy spróbuje połączyć siły, aby ratować własną osobę. Podstawą dla scenariusza jest obalony już mit o tym, że wykorzystujemy jedynie dziesięć procent naszego mózgu. Jego rozpowszechnienie przypisywano m.in. takim osobom jak Einstein. Pogląd został przez naukowców wyparty, gdyż doszli do tego, że mózg jest nieustannie aktywny, nawet podczas snu, a jego możliwości o wiele większe. Jednak jak widać są nadal osoby, które w to wierzą, a nawet jeśli nie i  traktują ową teorię tylko jako punkt wyjścia do ciekawego filmu science-fiction, (w którym wyobraźnia ma ogromne pole manewru), nie ulega wątpliwościom fakt, że rozpowszechniają nieprawdziwe informacje.

Nie zważając na zdanie fachowców w tej dziedzinie, Luc Besson odważnie podejmuje temat stawiając pytanie o to, co będzie jeśli zmusimy mózg do wykorzystywania dwudziestu, pięćdziesięciu czy wreszcie stu procent? Odpowiedzią reżysera jest postać Lucy, która przez narkotyk zyskuje nadprzyrodzone zdolności, a jej mózg pracuje na coraz większych obrotach (co niestety grozi „przegrzaniem”). I tu wkraczamy w ulubioną tematykę Bessona, który ze zwyczajnej dziewczyny zrobił niezwykle inteligentą, szybką i skuteczną maszynę. Lucy nie tylko nie odczuwa bólu, (co pokazuje scena na stole operacyjnym), ale może tez się wydawać, że traci zdolność empatii – bez najmniejszego wahania zabija każdego, kto staje jej na drodze. To, że pozostała w niej ludzka cząstka pokazują tylko takie sceny jak rozmowa telefoniczna z matką.

Nie wnikam w to ilu procent mózgu użył Besson w trakcie tworzenia filmu, ale wyszło mu to bardzo przyzwoicie. Przyprawił Lucy sporą porcją naukowych wywodów, danych statystycznych, faktów niezrozumiałych dla przeciętnego odbiorcy. Ale też w ciekawy sposób nawiązał do imienniczki swojej bohaterki. Jeśli ktoś nie pamięta, to serią ładnych ujęć Besson przypomni, że imię Lucy nosi kobieta (właściwie istota), którą nazywa się „pramatką ludzkości”. Jej rola w rozwoju naszego gatunku wiąże się w filmie z przeznaczeniem bohaterki granej przez Johansson. Reżyser chętnie sięga po urywki filmów dokumentalnych czy przyrodniczych, które dopasowuje do scen, porównując ludzkie zachowania ze zwierzęcymi. Efekt jest interesujący i nieraz bardzo zabawny. Najlepszym przykładem jest scena porwania Lucy przez ludzi pana Janga, przerywana ujęciami z polowania dzikich kotów. Besson wykorzystuje zabiegi, które przybliżają Lucy do stylistyki filmów Tarantino. Nie stroni od spowalniania akcji, półzbliżeń czy nawet czasami planu wielkiego, połączonych z muzyką tak, że uzyskuje nieraz kuriozalny efekt. Tak jest podczas sceny w szpitalu, gdy bohaterka próbuje odzyskać torebki z narkotykiem. Ponadto Besson dzieli swoją historię na części, każda pokazuje mózg bohaterki w kolejnym stadium „rozwoju” i przybliża widzów do sedna filmu i jego przesłania.

Lucy to typowa bohaterka Luca Bessona. Nie rezygnuje on z ulubionej tematyki. Kreuje tytułową postać na nemezis, a równocześnie wcielenie mitycznej pramatki. Scarlett Johansson wciela się w kobietę, która za sprawą czynników zewnętrznych przeistacza się będąc żywą odpowiedzią na kluczowe pytanie filmu. Wyobraźnia twórcy skierowała się w rejony skrajnej fikcji i niezwykłości. Skutkiem tego zakończenie filmu jest całkowitym przeciwieństwem jego początku. Besson pozostając przy swojej konwencji silnej głównej bohaterki ukazał niemal własną teorię naukową. Co prawda, z punktu widzenia specjalistów od badania mózgu, całkowicie błędną, ale czy należy się tym przejmować skoro film dostarcza nam niezapomnianych wrażeń i dobrej zabawy?